Verslag "Waar wij wonen" lezing door Daan Zandbelt

Hoe moet Nederland er in de toekomst uitzien?

Stukken van Zeeland teruggeven aan de zee en stoppen met baggeren in de Rotterdamse haven. Met deze en meer voorstellen kwamen deelnemers aan de prijsvraag van de Eo Wijersstichting. Stedenbouwkundige en architect Daan Zandbelt vertelde erover bij De Maatschappij, departement ’s Gravenhage.

Waar willen we wonen? Hoe kunnen stikstofreductie en klimaatadaptatie elkaar versterken om de steden en landschappen klaar te stomen voor de toekomst? Daarover ging de prijsvraag van de Eo Wijersstichting die ruimtelijke kwaliteit op regionaal niveau stimuleert.

Daan Zandbelt, vrijwillig bestuurslid van de stichting en mede-eigenaar van bureau De Zwarte Hond, gaf hierover een presentatie tijdens een bijeenkomst op 13 februari in het Nutshuis in het centrum van Den Haag.

Hoe dan wel

“Je kunt je afvragen: hoe gaat Nederland eruit zien als we doorgaan op dezelfde voet als nu?” zei hij. “Het kan niet zo blijven, zullen veel mensen dan zien. Maar hoe dan wel? Wat zouden we willen of kunnen willen. Is de toekomst ongewis of kan alles? Misschien is beide een beetje waar. De Eo Wijersstichting kan lokale overheden helpen met overzicht creëren, verbanden leggen, een gesprek erover voeren.”

De stichting is vernoemd naar bouwkundig ingenieur Leonard Wijers (zijn bijnaam was Eo). In de jaren 60 dacht hij bij de toenmalige Rijksplanologische Dienst na over hoe Nederland eruit moest gaan zien. Waar woningen gebouwd moesten worden bijvoorbeeld.

Verkade plaatjes

Sinds 1985 organiseert de stichting elke drie jaar een prijsvraag, gefinancierd door de overheid. “Veel van de ideeën uit de prijsvragen werden later in de praktijk gebracht,” vertelde Daan. Ruimte geven aan de rivieren bijvoorbeeld en de aanleg van Markerwadden.

Voor de twaalfde editie afgelopen jaar gebruikte de stichting ter inspiratie de albums van koekjesfabrikant Verkade getiteld Waar wij wonen. Hierin konden consumenten begin vorige eeuw plaatjes van het Nederlandse landschap plakken. “Die beelden stelden we voor te vertalen naar deze tijd,” lichtte Daan toe. “Wat willen we met woningbouw, het landschap?”

Aardkundig fundamentalisme

Midden Zeeland, een van de deelnemende regio’s, stelde een gesprek voor over welke stukken land misschien teruggegeven moeten worden aan de zee, verbeeld in een ‘rouwcurve’. Oostelijk Flevoland had een plan om bewoners en boeren beter samen te laten leven.

De regio Rijn- en Maasmonding had het idee om te stoppen met baggeren, voor een andere economische oriëntatie te kiezen en in de dichtgeslipte havens woningen te bouwen. De Achterhoek kwam met het prijswinnende voorstel voor ‘aardkundig fundamentalisme’, een hulpmiddel om de schoonheid en draagkracht van het Achterhoekse landschap in te zien, ludiek gepresenteerd als een nieuwe religie.

Rijker, hechter en schoner

Daan was tussen 2016 en 2020 Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving. “Veel mensen hebben geen zin in al die dingen die moeten met Nederland,” zei hij. “Parijs halen, de energietransitie dus, 1 miljoen woningen bijbouwen, droge voeten en een koel hoofd houden... Het is een ver-van-mijn-bed-show, maar je kunt het ook aantrekkelijker maken.”

Tegenover al die dingen die moeten, samengevat als NL moet, schetst hij Panorama Nederland: een beeld van een Nederland waar veel mensen aan willen en kunnen bijdragen. Daarin doet hij voorstellen voor een rijker (welvarend, divers), hechter (sociaal, bereikbaar) en schoner (mooi en niet-vervuild) Nederland.

Hier kun je meer lezen over zijn Klimaat-Natuur-Mensen agenda.

De volgende bijeenkomst is op 6 maart. Tot dan!

In 2024 organiseert De Maatschappij Departement ’s-Gravenhage nog meer interessante en leuke lezingen, bezoeken en andere bijeenkomsten. Interesse om ook eens te komen of heb je vragen?

Stuur ons een berichtje secretariaat@dh-maatschappij.nl en volg ons op LinkedIn!