Historie van De Maatschappij

De Oprichting

In het oprichtingsjaar van de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel was Willem V nog stadhouder en leefden de geleerden Voltaire en Rousseau. Napoleon was nog maar net uit de luiers. Terwijl vrijheidsstrijder George Washington in 1789 de eerste president van Amerika werd, leed de Republiek onder de zwaarder wordende concurrentie van het buitenland.

De economie van de Republiek was kwetsbaar. Niet alleen wegens de toenemende concurrentie, maar ook doordat zij grondstoffenarm was en over een kleine binnenlandse markt beschikte. Men kocht mondjesmaat de dagelijkse behoeften. De koopkracht nam af en veroorzaakte slechte tijden voor de nijverheid, transport, ambacht en handel.

50-jarig bestaan

1828
Het vijftigjarig jubileum wordt gevierd met een stichtelijke preek van de heer Wedyk, directeur van De Maatschappij. Hij sprak over de geneugten des levens en lichtte de bijdragen van De Maatschappij toe met enkele voorbeelden. Zo vertelde hij dat de Maatschappij er de oorzaak van was geweest 'dat mensen de gevaren des levens ontwijken konden dankzij de verbetering van het ijshaakje.' Waar hij op doelde was de uitvinding van het ijshaakje die in het boekje Beschrijving en gebruik van voorwerpen ten algemeenen nutte staat beschreven.

Eeuwfeest

1877
De Maatschappij viert haar honderdjarig bestaan. Een periode die helaas stond voor een eeuw lang armoede in Nederland. Dat het tij echter keerde in de tweede helft van de negentiende eeuw, blijkt wel uit de feestelijkheden rond het bijzondere jubileum dat ingeluid word met de onderstaande gezongen dichtregels van Ten Kate:

Zegen, Broeders! kroonde ons streven.
Aangevuurd door 't Voorgeslacht,
Groeide de ijver, steeg de kracht,
Won de Nijverheid nieuw leven.
Ziet de wonden die zij schiep!
't Drooge ontwoekerd aan het diep.
't Duin in sparbosch omgetooverd,
Vruchtenoosgsten honderdvoud,
Poelen door de ploeg veroverd:
Graan uit slib, en goud uit zout!

150 jaar

1927
"De leden komen en gaan, maar De Maatschappij blijft. Hoevelen zijn er nog in leven, die in 1900 leiding gaven. En toch is De Maatschappij van 1927 als die van 1900 - alleen groter en uitgegroeid in den geest van den tijd. De oorzaak? Onze traditie, ons vliegwiel, dat ongemerkt de stille kracht van vorige geslachten van de een levensperiode brengt in de andere. Hoe is het mogelijk, dat een zwerm vogels door het luchtruim trekt van land tot land, van werelddeel tot werelddeel? Er is een hypothese, die aannemlijk is. Zij wekken door hun harmonischen vleugelslag, in resonantie vliegend, een krachtveld op, dat hen draagt waardoor de sterktste vlieger onbewust zijn kracht afgeeft aan het veld en de zwakste er mede door wordt voortbewogen. Zo vormen onze leden door hun eensgezindheid en eenwillendheid een krachtveld dat allen onweerstaanbaar voorwaarst stuwt en het leiderschap mogelijk en gemakkelijk maakt omdat de leider tenslotte ook worden gedragen." Secretaris van De Maatschappij G.S. de Clercq (1899-1927).

De Gouden Tijden

De gouden tijden waren voorbij voor Nederland en dat wilde men niet begrijpen. Hoe kon het dat de zeventiende-eeuwse bloeiperiode in de handel over was? Verschillende pogingen tot herstel werden gedaan. Al in 1751 wilde Willem IV een vrijhaven creëren, zodat in- en uitvoerrechten konden worden bespaard. 

In 1766 werd het tijdschrift De Koopman opgericht, waarin medewerkers oplossingen probeerden te vinden voor het economische verval. In 1777 kwam daar de Oeconomische Tak bij om middelen te zoeken ter versterking en instandhouding van de stapelmarkt. Die in Haarlem opgerichte Oeconomische Tak is de voorloper van de huidige Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel.

Naam

Op 18 juni 2009 heeft de ALV een nieuwe handelsnaam gekozen. De handelsnaam van de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel is vanaf die datum: De Maatschappij
De statutaire naam is Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel

Het is niet de eerste naamswijziging van de Maatschappij. In 1777 is de Maatschappij begonnen als Oeconomische Tak van de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen (1777- 1797)

De volgende namen hebben sindsdien de revue gepasseerd. Elke naam passend bij het tijdsbeeld.
Nationale Nederlandsche Huishoudelijke Maatschappye (1797-1807), 
Hollandsche Huishoudelijke Maatschappije ( 1807-1815),
Nederlandsche Huishoudelijke Maatschappij (1815-1836), 
Nederlandsche Maatschappij der bevordering van Nijverheid (1836- 1902),
Maatschappij van Nijverheid (1902- 1921), 
Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel (1921-heden)
De Maatschappij (handelsnaam 2009-heden)