Op naar een circulaire economie

De regering heeft op 14 september 2016 een stoere ambitie uitgesproken ‘Nederland circulair in 2050’. Precies een jaar later zetten wij dit onderwerp op de agenda. Prof. dr. Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de RU, geeft context aan deze ontwikkeling en deelt zijn meest recente onderzoeksresultaten met ons. Daarna is het de beurt aan Arnhemse ondernemers in de circulaire economie: Peeze, Alucha en United Economy.

Op donderdag 14 september komen ruim vijftig aanwezigen bijeen op dé circulaire locatie van Arnhem: Industriepark Kleefse Waard (IPKW). Jan Jonker vertelt: “Onze maatschappij is een rommeltje. We staan aan het eind van een tijdperk van institutionalisering. Dat vraagt om een andere economie, met nieuwe businessmodellen.” Hij constateert drie trage trends die de komende jaren opgeld doen en stuk voor stuk worden gevoed door mondiale ontwikkelingen zoals de bevolkingsgroei, economische groei, het grondstoffentekort en klimaatverandering. De drie trends van de komende jaren zijn: van dingen naar diensten, van klassieke organisaties naar slimme netwerken en van een lineair productiemodel naar een duurzame en circulaire productie.

Kringloop sluiten
Jonker legt uit dat de circulaire economie een nieuw adagium is. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken, dat is gebaseerd op kringlopen. Je kunt duurzaamheidswinst behalen door kringlopen te verkleinen of te vertragen, maar de belangrijkste uitdaging is, de kringloop te sluiten. Dus: circulariseren gaat vijf stappen verder dan het hergebruiken van grondstoffen. De kunst is om de cyclus te sluiten door al bij het ontwerp na te denken over de complete levenscyclus van alle onderdelen. Daarbij pleit hij voor aandacht van de impact op de arbeidsmarkt: “Als we minder delven en minder maken, zijn er minder arbeidsplaatsen. Dat aspect mis ik, het is de grote afwezige. We kijken vooral naar de materiële aspecten, terwijl je ook die consequenties mee moet nemen in de weg naar circulariteit.”
   
Prof. Dr. Jan Jonker

Technisch geen probleem
“Technisch gezien is er al veel mogelijk, maar het is vooral organisatorisch een ingewikkeld verhaal.” Het onderzoek van Jonker naar circulariteit binnen organisaties laat zien dat van de 775.000 bedrijven in Nederland, slechts duizend in een vergevorderd stadium zijn ontwikkeld. Jonker besluit dan ook: “Nederland circulair in 2050 is belachelijk ambitieus”. Dat gaan we nooit redden, maar het is wel een mooie stip aan de horizon. En het vraagt iets van de keuzes die we nu maken. We spenderen jaarlijks 9 miljard aan minerale grondstoffen. Dat moeten we afbouwen en het geld dat we overhouden gebruiken om te investeren in circulariteit. Om dat te kunnen bereiken moet de verandering veel radicaler  worden!

Circulair geld
Na het betoog volgen twee parallelsessies. In de ene sessie vertelt Gijs Jansen, CEO van Alucha (gevestigd op IPKW) over de pyrolyse-technologie die het bedrijf inzet om mineralen en olie uit papierslib te halen. Met deze technologie stelt hij de papierindustrie in staat om circulair te ondernemen, waarbij het telkens een uitdaging is en blijft om er een goede businesscase van te maken. In de andere sessie staat circulair geld centraal. Heidi Leenaarts, initiatiefnemer van United Economy, vertelt over het alternatieve betaalmiddel ‘uniteds’. Een aantal Arnhemse bedrijven doet daaraan mee en betaalt onderlinge producten en diensten uit in ‘uniteds’. Eén van die bedrijven is koffiebrander Peeze, directeur Timmo Terpstra bespreekt met de aanwezigen, waarom hij meedoet aan dit betaalmiddel.

We besluiten de bijeenkomst met een plenaire terugkoppeling. Een aantal mensen in de zaal geeft aan morgen zelf toch weer een klein stapje te zetten richting circulariteit, bijvoorbeeld door andere keuzes te maken. Bij de borrel is het weer tijd voor verdiepende gesprekken en nieuwe verbindingen!

Hyperactueel
Dat we wederom een actueel onderwerp te pakken hebben, blijkt wel uit de weekendbijlage die NRC Handelsblad op 16 september volledig wijdt aan de circulaire economie. Ook op 12 oktober organiseert één van onze leden een bijeenkomst over dit thema, ook weer op het IPKW. Door te klikken op onderstaande link, lees je daar meer over en is er tevens de mogelijkheid voor aanmelden. 

https://www.kivi.nl/afdelingen/regio-gelderland/activiteiten/activiteit/the-future-of-waste

Het bestuur van Departement Arnhem,

Tonita, Wim, Liesbeth, Constantijn, Pim-André