Geopolitiek en Europese samenwerking – Wat is de rol van de Europese Unie?

Enkele weken voor de NAVO-top in Den Haag vond de bijeenkomst van De Maatschappij plaats in het nieuw geopende restaurant Harper; een sfeervolle locatie op De Plaats met uitzicht over de vijver van het Binnenhof. Onder het genot van een hapje en een drankje luisterden we deze avond aandachtig naar onze spreker: Prof. dr. Jaap de Zwaan. Met zijn diepgaande kennis van het Europese recht en zijn jarenlange ervaring op het gebied van diplomatie en internationale samenwerking, weet de Zwaan als geen ander hoe Europa en Nederland zich bewegen in een wereld vol geopolitieke spanningen.

Tijdens zijn lezing ging hij in op de noodzaak van een daadkrachtige Europese Unie, zeker nu conflicten aan de randen van Europa onze veiligheid en stabiliteit onder druk zetten. “We zitten al in een conflict met Rusland, maar niet via tanks. Via sabotage, cyberaanvallen en misinformatie. Dat is de realiteit waarin we nu leven.” De Zwaan benadrukte dat Europa niet stil kan blijven staan. Hij riep op tot meer politiek leiderschap, samenwerking en hervorming binnen de Europese Unie, ook als het gaat om defensie. “Veiligheid is geen optionele luxe meer. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid”, aldus de Zwaan.

De NAVO-top in Den Haag, de eerste ooit op Nederlandse bodem, wordt gezien als een belangrijk moment in de samenwerking tussen NAVO en EU. Juist in een tijd waarin de wereldorde verandert en de Europese samenwerking onder druk staat, komt deze top op een cruciaal moment. Hoe kunnen bondgenoten hun defensie beter op elkaar afstemmen en hoe blijft Europa, binnen én buiten NAVO-verband, een stabiele en betrouwbare speler op het wereldtoneel?

Nederland, als gastland van de NAVO-top in juni, staat volgens hem op een cruciaal kruispunt. Onze traditie van diplomatie en internationaal overleg kan én moet een verbindende rol spelen tussen NAVO-lidstaten én tussen NAVO en EU. “Juist een land als het onze kan bruggen slaan.”

Dat het onderwerp bij iedereen leeft was te merken aan het aantal leden dat naar deze bijeenkomst kwam. De zaal zat nóg voller dan verwacht, en er moesten zelfs extra stoelen worden bijgezet om iedereen te kunnen verwelkomen. Deze bijeenkomst bood niet alleen verdieping, maar ook aanleiding tot gesprek. De Zwaan werd na zijn lezing overspoeld door vragen vanuit de leden. Zelfs zó veel dat deze moesten worden voortgezet tijdens de borrel. Het was een avond die stof tot nadenken gaf – over vrede, veiligheid en de keuzes die Europa de komende jaren moet maken.

Onze dank gaat uit naar onze spreker Prof dr. Jaap de Zwaan voor zijn inspirerende lezing!